Excellency Professor Mam Bunheng, Minister of Health
Dr Huot Chan Yuda, Director of the National Center for Tuberculosis and Leprosy Control
Ms Nancy Eslick, Mission Director, USAID in Cambodia
Health workers, civil society, affected community, donors, partners, distinguished guests, ladies, and gentlemen
I am very honoured to be invited by the Ministry of Heath to join today’s important “World TB Day” event in Cambodia.
On behalf of WHO, I would like to start with my sincere appreciation and congratulation to the Ministry of Heath especially the National Center for TB and Leprosy Control for your hard work and great achievements in TB prevention and control.
Tuberculosis is one of the leading infectious killers worldwide. Each day, over 4,000 people lose their lives due to TB and close to 30,000 people fall ill with this preventable and curable disease.
Sadly, the COVID-19 pandemic has reversed years of progress made in the fight to end TB. The number of TB cases notified fell from 7.1 million in 2019 to 5.8 million in 2020, an 18% drop back to the level of 2012. This notification rate is far short of about 10 million people who are believed to have developed TB in 2020.
Progress towards reaching the 2022 targets set by the UN High-Level Meeting is at risk due to the COVID-19 pandemic. Between 2018 and 2020, 20 million people were reached with TB treatment. Although progress has been made globally, we are only halfway to achieving the 5-year target of 40 million. As for TB preventative treatment, our progress is slow. Only 29% of the 30 million targets for 2018-2022 was achieved.
Although the global efforts to combat TB over the past 20 years have saved an estimated 66 million lives, the pace of progress is slow, and actions and investments fall far short of what is needed to end the TB epidemic.
Each year, we commemorate World Tuberculosis Day on March 24, to raise awareness and, one day, end this disease. This year, the theme “Invest to End TB. Save Lives” aims to convey the urgent need to invest resources to ramp up the fight against TB.
We need more support to get the response back on track and reverse the severe impact of COVID-19. Global leaders have committed to ending TB by 2030, but we need urgent action to make this target a reality.
Cambodia has made remarkable progress in reducing the incidence rate by 22% between 2015 and 2019 and transitioned out of the list of 30 high TB burden countries in the middle of last year.
However, we remain on the global TB watchlist, which means we need to monitor and prioritize TB service.
Like many countries across the world, Cambodia has been impacted by the COVID-19 pandemic. Due to COVID-19, Cambodia’s TB program has faced challenges, resulting in a 2.3% reduction of TB case detection in 2020 compared to 2019, but more significantly, a 26% reduction in 2021 compared to 2020.
Despite these challenges, Cambodia has committed and accelerated its efforts to reduce the COVID-19 impact, including by ensuring that current TB intervention and service are strengthened and maintained.
I am excited by Cambodia’s innovative approaches to TB response. These innovative interventions include introducing the Public-Private Mix for TB, strengthening childhood TB services and preventive treatment, and the expansion of the very sensitive molecular diagnostic platforms such as GeneXpert as an initial diagnosis for all presumptive TB cases to find more missing cases.
Continued scaling-up and strengthening of these interventions is strongly needed to close the current gaps, widened by the pandemic.
Ending TB requires concreted action by all sectors to provide the right services, support and enable a safe environment in the right place, at the right time. Everyone has a role to play in ending TB – individuals, families, communities, donors, partners, the business sector, governments, societies and other stakeholders.
Like the Cambodian government’s Ministry of Health, the Cambodian people, WHO and partners remains committed.
We will continue to work closely with the Ministry of Health especially CENAT, key stakeholders, affected communities, and civil society to reverse the impact of the COVID-19 pandemic, introducing and scaling-up innovative TB responses, adopting the latest WHO guidelines and recommendations, and driving the momentum of progress towards ending TB by 2030.
Together, we are united, we are investing to end TB and to save lives.
Together, we need to urgently accelerate the “End TB” response to reach the targets set in the Sustainable Development Goals, the WHO End TB Strategy, and the political declaration of the UN High-Level Meeting on TB.
This goal is achievable, but it will take greater investment, it will take commitment, and it will take us all.
Som Orkun! (Thank you!)
មតិចាប់អារម្មណ៍របស់លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត លី អាយលែន តំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោកប្រចាំកម្ពុជានាឱកាសទិវាពិភពលោកកំចាត់រោគរបេង នៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន
ឯកឧត្តមសាស្ត្រាចារ្យ ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហួត ចាន់យូដា ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន
លោកស្រី Nancy Eslick នាយកបេសកកម្ម ទីភ្នាក់ងារ USAID ប្រចាំកម្ពុជា
បុគ្គលិកសុខាភិបាល សង្គមស៊ីវិល សហគមន៍រងផលប៉ះពាល់ ម្ចាស់ជំនួយ ដៃគូ ភ្ញៀវកិត្តិយស អស់លោក លោកស្រីជាទីមេត្រី
នាងខ្ញុំពិតជាមានកិត្តិយសណាស់ដែលត្រូវបានអញ្ជើញដោយក្រសួងសុខាភិបាលឱ្យចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ "ទិវាពិភពលោកកំចាត់រោគរបេង" ដ៏សំខាន់នៅថ្ងៃនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តាងនាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក នាងខ្ញុំសូមចាប់ផ្តើមដោយការកោតសរសើរ និងអបអរសាទរយ៉ាងស្មោះស្ម័គ្រចំពោះក្រសួងសុខាភិបាល ជាពិសេសមជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែង និងសមិទ្ធិផលដ៏អស្ចារ្យក្នុងការបង្ការ និងគ្រប់គ្រងជំងឺរបេង។
ជំងឺរបេងគឺជាជំងឺមួយក្នុងចំណោមជំងឺផ្សេងទៀតដែលឈានមុខគេក្នុងការសម្លាប់មនុស្សនៅទូទាំងពិភពលោក។ ក្នុងមួយថ្ងៃៗ មនុស្សជាង ៤.០០០ នាក់បានបាត់បង់ជីវិតដោយសារជំងឺរបេង ហើយមនុស្សជិត ៣០.០០០ នាក់បានធ្លាក់ខ្លួនឈឺជំងឺដែលអាចការពារ និងព្យាបាលបានមួយនេះ។
គួរឲ្យសោកស្តាយ ជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩ បានផ្លាស់ប្តូរវឌ្ឍនភាពសម្រេចបានជាច្រើនឆ្នាំក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងដើម្បីបញ្ចប់ជំងឺរបេង។ ចំនួនករណីជំងឺរបេងដែលបានរកឃើញបានធ្លាក់ចុះពី 7.1 លានក្នុងឆ្នាំ 2019 មកត្រឹម 5.8 លានក្នុងឆ្នាំ 2020 ដែលជាការធ្លាក់ចុះចំនួន 18% បើប្រៀបធៀបនឹងចំនួនករណីជំងឺរបេងដែលបានរកឃើញនៅក្នុងឆ្នាំ 2012។ អត្រាជំងឺរបេងដែលបានរកឃើញនេះគឺមានតិចជាងឆ្ងាយពីចំនួន 10 លាននាក់ដែលត្រូវបានគេជឿថាបានកើតជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ 2020។
វឌ្ឍនភាពឆ្ពោះទៅរកគោលដៅឆ្នាំ 2022 ដែលកំណត់ដោយកិច្ចប្រជុំកម្រិត ខ្ពស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គឺប្រឈមនឹងហានិភ័យដោយសារតែវត្តមានជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩។ ចន្លោះពីឆ្នាំ 2018 និង 2020 មនុស្ស 20 លាននាក់បានទទួលការព្យាបាលជំងឺរបេង។ ទោះបីជាមានការរីកចំរើនជាសាកលក៏ដោយ ក៏យើងនៅត្រឹមពាក់កណ្តាលផ្លូវប៉ុណ្ណោះក្នុងការសម្រេចឱ្យបាននូវគោលដៅ 5 ឆ្នាំដែលមានចំនួន 40 លាននាក់។ ចំពោះការព្យាបាលបង្ការជំងឺរបេងវិញមានវឌ្ឍនភាពយឺត។ មានតែ 29% នៃគោលដៅ 30 លានសម្រាប់ឆ្នាំ 2018-2022 ត្រូវបានសម្រេច។
ទោះបីជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាសាកលក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេងក្នុងរយៈពេល 20 ឆ្នាំកន្លងមកនេះ បានជួយសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សប្រមាណ 66 លាននាក់ក៏ដោយ ក៏ល្បឿននៃវឌ្ឍនភាពមានភាពយឺតយ៉ាវ ហើយសកម្មភាព និងការវិនិយោគគឺនៅតិចជាងអ្វីដែលចាំបាច់ឆ្ងាយដើម្បីបញ្ចប់ការរីករាលដាលនៃជំងឺរបេង។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ យើងប្រារព្ធទិវាពិភពលោកកំចាត់រោគរបេងនៅថ្ងៃទី 24 ខែមីនា ដើម្បីលើកកំពស់ការយល់ដឹង និងបញ្ចប់ជំងឺនេះនៅថ្ងៃណាមួយ។ ឆ្នាំនេះប្រធានបទ “វិនិយោគដើម្បីបញ្ចប់ការរាតត្បាតជំងឺរបេងគឺសង្គ្រោះជីវិត” មានគោលបំណងបង្ហាញពីតម្រូវការបន្ទាន់ក្នុងការវិនិយោគធនធាន ដើម្បីបង្កើនល្បឿនការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរបេង។
យើងត្រូវការការគាំទ្របន្ថែមទៀតដើម្បីឱ្យការឆ្លើយតបរត់មកត្រូវគន្លងវិញ និងបំបាត់ផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺកូវីដ-១៩។ មេដឹកនាំពិភពលោកបានប្តេជ្ញាបញ្ចប់ជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ 2030 ប៉ុន្តែយើងត្រូវការវិធានការបន្ទាន់ដើម្បីធ្វើឱ្យគោលដៅនេះក្លាយជាការពិត។
ប្រទេសកម្ពុជាសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការកាត់បន្ថយ អត្រាជំងឺរបេងឆ្លងថ្មីចំនួន 22% ចន្លោះឆ្នាំ 2015 និង 2019 ហើយបានចាកចេញពីបញ្ជីប្រទេសដែលមានបន្ទុកជំងឺរបេងខ្ពស់ចំនួន 30 នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំមុន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងនៅតែស្ថិតក្នុងបញ្ជីតាមដានជំងឺរបេងសាកល ដែលមានន័យថាយើងត្រូវតាមដាន និងផ្តល់អាទិភាពដល់ការឆ្លើយតបនឹងជំងឺរបេង។
ដូចប្រទេសជាច្រើននៅទូទាំងពិភពលោកដែរ កម្ពុជាបានរងផលប៉ះពាល់ដោយជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩។ ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ កម្មវិធីជំងឺរបេងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាដែលបណ្តាលឱ្យមានការរកឃើញករណីជំងឺរបេងថយចុះ ២,៣% ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៩ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងនេះទៅទៀតនោះ គឺការថយចុះ ២៦% នៅឆ្នាំ ២០២១ ធៀបនឹងឆ្នាំ ២០២០។
ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះក៏ដោយ កម្ពុជាបានប្តេជ្ញាចិត្ត និងពន្លឿនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ-១៩រួមទាំងការធានាថា បទអន្តរាគមន៍បច្ចុប្បន្ន និងសេវាជំងឺរបេង ត្រូវបានពង្រឹង និងរក្សា។
នាងខ្ញុំរំភើបចំពោះវិធីសាស្រ្តប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតរបស់កម្ពុជាចំពោះការឆ្លើយតបនឹងជំងឺរបេង។ អន្តរាគមន៍ប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតទាំងនេះរួមមានការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់បទអន្តរាគមន៍ពីសេវាសាធារណៈ និងឯកជនរួមគ្នា សម្រាប់ជំងឺរបេង ការពង្រឹងសេវាកម្មជំងឺរបេងក្នុងវ័យកុមារ និងការព្យាបាលបង្ការ និងការពង្រីកការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់តេស្តដែលអាចរកមេរោគរបេងបានខ្ពស់ ដូចជា GeneXpert សម្រាប់ជាការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដំបូងចំពោះគ្រប់ករណីសង្ស័យជំងឺរបេងទាំងអស់ ដើម្បីស្វែងរកករណីរបេងដែលមិនទាន់រកឃើញបន្ថែមទៀត។
ការបន្តពង្រីក និងការពង្រឹងអន្តរាគមន៍ទាំងនេះ គឺត្រូវការជាចាំបាច់យ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីបិទគម្លាតបច្ចុប្បន្ន ដែលបណ្តាលមកពីជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩។
ការបញ្ចប់ជំងឺរបេងតម្រូវឱ្យមានសកម្មភាពជាក់ស្តែងដោយចូលរួមគ្រប់វិស័យ ដើម្បីផ្តល់សេវាកម្មត្រឹមត្រូវ ការគាំទ្រ និងធ្វើឱ្យមានបរិយាកាសមួយប្រកបដោយសុវត្ថិភាពនៅកន្លែងត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា។ មនុស្សគ្រប់រូបមានតួនាទីក្នុងការបញ្ចប់ជំងឺរបេង ដូចជាបុគ្គល គ្រួសារ សហគមន៍ ម្ចាស់ជំនួយ ដៃគូ វិស័យធុរកិច្ច រដ្ឋាភិបាល ក្រុមហ៊ុន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត។
ដូចក្រសួងសុខាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែរ ប្រជាជនកម្ពុជា អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងអង្គការដៃគូ នៅតែប្តេជ្ញាចិត្ត។
យើងនឹងបន្តធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងសុខាភិបាល ជាពិសេស មជ្ឈមណ្ឌលជាតិកំចាត់រោគរបេង និងហង់សិន ភាគីពាក់ព័ន្ធសំខាន់ៗសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ និងសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីទប់ទល់ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩ ដើម្បីដាក់ឱ្យអនុវត្ត និងពង្រីកការឆ្លើយតបចំពោះជំងឺរបេងប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតដោយប្រកាន់យកគោលការណ៍ណែនាំ និងអនុសាសន៍ថ្មីរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងជំរុញសន្ទុះនៃវឌ្ឍនភាពឆ្ពោះទៅរកការបញ្ចប់ជំងឺរបេងនៅឆ្នាំ 2030។
ទាំងអស់គ្នា យើងរួបរួមគ្នា យើងកំពុងវិនិយោគដើម្បីបញ្ចប់ជំងឺរបេង និងជួយសង្គ្រោះជីវិត។
ទាំងអស់គ្នា យើងត្រូវរួមគ្នាដើម្បីពន្លឿនការឆ្លើយតបដើម្បី"បញ្ចប់ជំងឺរបេង" ជាបន្ទាន់ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅដែលបានកំណត់ក្នុងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព យុទ្ធសាស្ត្របញ្ចប់ជំងឺរបេងរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងសេចក្តីប្រកាសនយោបាយនៃកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជំងឺរបេង។
គោលដៅនេះអាចសម្រេចបាន ប៉ុន្តែវានឹងត្រូវការការវិនិយោគកាន់តែច្រើន វានឹងត្រូវការការប្តេជ្ញាចិត្ត ហើយវានឹងត្រូវការយើងទាំងអស់គ្នា។
សូមអរគុណ។