Kết quả Khảo sát Sức khỏe Học sinh Toàn cầu tại Trường học (GSHS) năm 2019 cho thấy đã giảm đáng kể học sinh Việt Nam hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc bị bắt nạt so với năm 2013. Tuy nhiên, nhiều trẻ em tiêu thụ thức ăn nhanh, thừa cân và sử dụng thuốc lá điện tử hơn.
WHO, Bộ Y tế Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD & ĐT) đã công bố kết quả Khảo sát sức khỏe học sinh toàn cầu (GSHS) năm 2019 tại Việt Nam, qua đó đã nêu rõ các xu hướng về các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm (BKLN) ở học sinh Việt Nam 13 đến 17 tuổi.
Đại diện của Bộ Y tế, Bộ GD & ĐT và WHO cùng đại diện các trường đại học, viện y tế công cộng, tổ chức phi chính phủ và cơ quan y tế cấp tỉnh đã tham dự trực tiếp hoặc trực tuyến sự kiện công bố báo cáo, và tham gia góp ý kiến trong phần thảo luận.
Lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam vào năm 2013, vòng thứ hai của GSHS được thực hiện vào năm 2019 với sự tham gia của gần 8.000 học sinh đến từ 81 trường trung học cơ sở và trung học phổ thông từ 20 tỉnh thành.
Sức khỏe trẻ em là một chính sách ưu tiên ở Việt Nam
Trong bài phát biểu của mình, Thứ trưởng Bộ Y tế, Giáo sư Trần Văn Thuấn nhấn mạnh tầm quan trọng của báo cáo trong việc định hình các chính sách quốc gia về sức khỏe trẻ em.
“Sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm có nguyên nhân là do sự gia tăng nhanh các yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh được. Hầu hết những yếu tố này được hình thành từ giai đoạn rất sớm trong cuộc đời. Vì vậy việc bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho trẻ em và thanh thiếu niên thông qua thúc đẩy hình thành các hành vi có lợi cho sức khỏe và phòng chống các yếu tố nguy cơ là một chính sách ưu tiên của Việt Nam”, GS Trần Văn Thuấn nêu rõ.
“Những bằng chứng, dữ liệu khoa học từ cuộc khảo sát này sẽ giúp cho các cơ quan, đơn vị ngành Y tế và ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phối hợp chặt chẽ để xây dựng các chính sách, chương trình, kế hoạch hiệu quả, thiết thực”, GS Trần Văn Thuấn cho biết thêm.
TS Nguyễn Nho Huy, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất, Bộ GD & ĐT cũng bày tỏ sự đồng tình với kiến nghị của báo cáo đối với ngành GD & ĐT: “Ngành Giáo dục và Ngành Y tế cùng với chính quyền địa phương các cấp cần tăng cường củng cố, nâng cao năng lực hệ thống y tế trường học trong các cơ sở giáo dục gắn với y tế cơ sở nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, đảm bảo tốt các điều kiện chăm sóc sức khỏe cho học sinh”, TS Nguyễn Nho Huy nhấn mạnh.
Những thay đổi tích cực được xác định
So với năm 2013, kết quả GSHS năm 2019 cho thấy sự tiến bộ đáng kể về một số yếu tố nguy cơ sức khỏe ở học sinh Việt Nam:
- Tỷ lệ hút thuốc chung giảm từ 5,4% xuống 2,8%,
- Tỷ lệ sử dụng ma túy giảm từ 1,4% xuống 0,65%,
- Tỷ lệ học sinh bị bắt nạt giảm từ 22,7% xuống 6,2%, và
- Tỷ lệ học sinh đáp ứng đủ mức hoạt động thể chất theo tiêu chuẩn khuyến cáo của WHO, thực hiện các hoạt động thể chất một giờ mỗi ngày trong năm ngày trở lên mỗi tuần, đã tăng từ 20,5% đến 24,1%.
Những thách thức mới được xác định
Báo cáo cũng nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ đang có xu hướng xấu đi:
- Tỷ lệ học sinh ăn thức ăn nhanh ít nhất một lần một tuần tăng từ 30,2% lên 54,1%,
- Tỷ lệ học sinh thừa cân tăng gần gấp đôi từ 5,8% lên 10,6%, và
- Tỷ lệ trẻ em sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng, với tỷ lệ là 2,6% trên cả nước và 7,9% ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và Hồ Chí Minh.
Con đường phía trước vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn
Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Kidong Park nhấn mạnh rằng các nỗ lực đa ngành do ngành y tế và giáo dục dẫn đầu là chìa khóa để duy trì thành quả và giải quyết các nguy cơ đang nổi lên ở học sinh Việt Nam.
“Cả hai ngành [giáo dục và y tế] sẽ cần phải nỗ lực vận động cho các chính sách vì sức khỏe bao gồm chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt, chính sách quảng cáo thực phẩm và thực thi hiệu quả các chính sách vì sức khỏe để tạo ra một môi trường hỗ trợ nâng cao sức khỏe cho học sinh”, Tiến sĩ Park khuyến cáo.
Tiến sĩ Park cũng miêu tả việc ban hành Chương trình Quốc gia về Y tế Học đường của Việt Nam giai đoạn 2021-2025 là “một bước tiến trong việc đảm bảo một môi trường học đường lành mạnh cho thế hệ tiếp theo”.
WHO sẽ tiếp tục hỗ trợ Bộ Y tế và Bộ GD & ĐT trong việc tăng cường các chính sách nhằm cải thiện sức khỏe trẻ em và phòng chống BKLN, hướng tới mục tiêu chung vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn.
Xem đoạn livestream buổi ra mắt tại đây:
Có thể truy cập Báo cáo GSHS 2019 qua các liên kết dưới đây:
https://apps.who.int/iris/handle/10665/353551 (Tiếng Anh)
https://apps.who.int/iris/handle/10665/353552 (Tiếng Việt)