Hà Nội, ngày 29 tháng 7 năm 2025
Để củng cố năng lực phòng ngừa và ứng phó với các tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng của Việt Nam, Bộ Y tế, phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác, đã hoàn thành Đánh giá độc lập chung (JEE) năng lực thực hiện Điều lệ Y tế Quốc tế lần thứ hai diễn ra từ ngày 20 đến 25 tháng 7 năm 2025.
Được hỗ trợ bởi các chuyên gia quốc tế, kết quả của kỳ đánh giá đã giúp Việt Nam xác định các lĩnh vực đầu tư ưu tiên để giải quyết những khoảng trống trong việc chuẩn bị, phát hiện và ứng phó với các tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng, như bùng phát dịch bệnh hoặc thiên tai. Công việc quan trọng này sẽ giúp Việt Nam tăng cường hệ thống y tế – và năng lực an ninh y tế – cho tương lai, nhằm hỗ trợ các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của Chính phủ.
Đoàn đánh giá làm việc tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
Chín lĩnh vực ưu tiên được xác định bao gồm:
- Vận dụng các cải cách hành chính hiện nay ở Việt Nam để tối ưu hóa nguồn nhân lực, cải thiện việc phối hợp và thúc đẩy đưa các chính sách quốc gia thành các thực hành an ninh y tế đa ngành, hiệu quả ở tất cả các cấp.
- Xây dựng Kế hoạch Hành động Quốc gia về An ninh Y tế (NAPHS) cho 5 năm tới.
- Chỉ định và trao quyền cho Cơ quan Quốc gia về Điều lệ Y tế Quốc tế IHR (2005).
- Đảm bảo Luật Phòng bệnh, các nghị định và các văn bản pháp lý liên quan hỗ trợ tăng cường an ninh y tế.
- Phân tích và giải quyết các thách thức về tài chính, để đảm bảo ngân sách đầy đủ và kịp thời cho công tác phòng chống dịch bệnh và ứng phó khẩn cấp.
- Tăng cường ngân sách cho hoạt động phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm và các năng lực cốt lõi khác, phù hợp với Kế hoạch Hành động Quốc gia về An ninh Y tế (NAPHS) của Việt Nam.
- Tạo điều kiện ứng phó nhanh chóng và toàn diện hơn với các tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng thông qua việc tăng cường quỹ dự phòng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc cấp kinh phí khẩn cấp, và xây dựng các cơ chế ngân sách để các bộ ban ngành trung ương hỗ trợ các tỉnh.
- Xây dựng một kế hoạch cụ thể để cải thiện khả năng liên kết vận hành của các nền tảng dữ liệu cho việc phát hiện, thông báo, đánh giá, phòng ngừa và ứng phó với các trường hợp khẩn cấp y tế liên ngành, liên khu vực và giữa các cấp hành chính.
- Nhân rộng các cơ sở y tế có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu để bảo vệ cộng đồng tốt hơn, từ đó tăng cường khả năng phục hồi của Việt Nam trước các thảm họa liên quan đến khí hậu và các tình trạng khẩn cấp y tế.
Ông Võ Hải Sơn, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế Việt Nam cho biết: “Cuộc đánh giá độc lập chung lần này là cơ hội để kế thừa và phát huy những bài học từ quá khứ, xử lý các vấn đề còn tồn đọng, tìm hiểu rõ bối cảnh hiện tại và cùng nhau chuẩn bị cho những thách thức trong tương lai. Tăng cường an ninh y tế là một nỗ lực chung bắt nguồn từ các thực hành tốt nhất của quốc tế. Việt Nam trân trọng sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới, các chuyên gia đến từ khắp nơi trên thế giới và các đối tác bao gồm Chính phủ Australia và Hàn Quốc.”
Để thực hiện đánh giá, Việc Nam đã tập hợp đại diện đa ngành trên khắp đất nước, bao gồm các chuyên gia y tế và thú y, chuyên gia môi trường, nông nghiệp, an toàn thực phẩm, an toàn hóa chất và bức xạ, tài chính, truyền thông nguy cơ sức khỏe, quản lý thiên tai, giao thông vận tải, hải quan, hàng không dân dụng, các trường đại học hoặc học viện, và lãnh đạo chính trị.
Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt cho biết: “WHO rất tự hào được hỗ trợ quá trình thực hiện Đánh giá độc lập chung, cũng như liên tục cung cấp các hỗ trợ chính sách, kỹ thuật và chiến lược trong các lĩnh vực an ninh y tế then chốt. Cùng với sự lãnh đạo của Chính phủ Việt Nam, WHO tiếp tục hỗ trợ việc tích hợp các kết quả của Đánh giá độc lập chung vào Kế hoạch Hành động Quốc gia về An ninh Y tế, và quá trình quan trọng trong việc hiện thực hóa kế hoạch để đạt được tác động tối đa.
“Việt Nam đã chọn thời điểm hoàn hảo để thực hiện JEE, khi Chính phủ đang xem xét một số luật và mục tiêu quốc gia có liên quan, đồng thời đang trải qua các cải cách lớn trong ngành y tế. Quá trình này sẽ giúp đảm bảo Việt Nam có các năng lực an ninh y tế mạnh mẽ, kiên cường, nhạy bén và toàn diện để bảo vệ sức khỏe, xã hội và tiếp tục phát triển,” bà nói thêm.
Giám đốc Chương trình về Tình trạng Y tế Khẩn cấp của WHO khu vực Tây Thái Bình Dương, Tiến sĩ Gina Samaan, đã ghi nhận cam kết của Việt Nam đối với quá trình Đánh giá độc lập chung: “Chúng tôi cảm ơn Việt Nam đã ưu tiên an ninh y tế và tiến hành Đánh giá độc lập chung lần thứ hai để liên tục tăng cường các năng lực cốt lõi.”
Đánh giá độc lập chung là quy trình của WHO giúp các quốc gia đo lường tiến độ Thực hiện Điều lệ Y tế Quốc tế IHR (2005), khung pháp lý nhằm xác định quyền và nghĩa vụ của các quốc gia trong việc xử lý các sự kiện và tình trạng khẩn cấp về y tế cộng đồng có khả năng vượt qua biên giới.
Đoàn chuyên gia cùng đại diện đa ngành tham gia vào quá trình Đánh giá độc lập chung (JEE)
Để hỗ trợ Việt Nam thực hiện đợt JEE lần thứ hai này, WHO đã tập hợp các chuyên gia về dịch tễ học, các chuyên gia về bệnh lây truyền từ động vật sang người, các đơn vị ứng phó khẩn cấp, an toàn sinh học, các chuyên gia nghiên cứu thí nghiệm và truyền thông nguy cơ, đến từ nhiều quốc gia bao gồm Úc, Singapore, Jordan, Hàn Quốc, New Zealand, Moldova và Nhật Bản. Một nhóm các quan sát viên từ Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA), Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT), và Chính phủ Papua New Guinea cũng tham gia đoàn công tác, đóng góp chia sẻ từ các góc nhìn khu vực và đối tác. Thành phần đoàn công tác đa ngành và đa lĩnh vực đảm bảo cung cấp đánh giá toàn diện về năng lực an ninh y tế của Việt Nam.