Các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở Việt Nam với hơn 40,000 người tử vong hàng năm tương đương với hơn 100 người chết mỗi ngày. Với hơn 47% nam giới Việt Nam trưởng thành hút thuốc, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ nam hút thuốc nhiều nhất trên thế giới. Ủy ban Phòng chống tác hại thuốc lá quốc gia -Bộ Y tế phối hợp với tổ chức Y tế Thế giới và các đối tác đã đặt công tác phòng chống tác hại thuốc lá là vấn đề y tế công cộng ưu tiên hàng đầu.
Sáng kiến thành phố du lịch không khói thuốc lá lần đầu tiên được thực hiện tại thành phố cảng Hạ Long bốn năm trước đây với mục tiêu khuyến khích việc thực hiện môi trường không khói thuốc và tăng cường nhận thức về tác hại của thuốc lá đối với người hút thuốc và những người chịu ảnh hưởng của khói thuốc thụ độngthông qua các hình thức truyền thông khác nhau. Sáng kiến đồng thời vận động mạnh mẽ sự quyết tâm của chính quyền và người dân đối với qui định cấm hút thuốc tại nơi làm việc và nơicông cộng, khuyến khích các khách sạn, nhà hàng thực hiện 100% không khói thuốc. Hội An – di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận đã tham gia sáng kiến từ năm 2012.
Ông Trương Văn Bảy, Phó chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố Hội An cho biết “Một môi trường không khói thuốc lá là tiêu chí quan trọng để Hội An trở thành “thành phố sinh thái” hấp dẫn khách du lịch. “Khi bạn đặt chân đến Hội An, bạn sẽ nhìn thấy rất nhiều các bảng quảng cáo lớn về thành phố du lịch không khói thuốc, nhưng đây mới chỉ là bước khởi đầu. Trong rất nhiều tờ rơi quảng cáo du lịch chính và trên trang web của chúng tôi đều đăng tải sáng kiến Hội An không khói thuốc lá. Các tài xế xích lô chở khách du lịch được phát miễn phí áo phông đăng dòng chữ với nội dung kêu gọi mọi người không hút thuốc lá. Sáng kiến cũng được tuyên truyền trên đài phát thanh.”
WHO đang phối hợp với Ủy ban Phòng chống Tác hại Thuốc lá Quốc gia và Trung tâm nghiên cứu và phát triển cộng đồng CDS hỗ trợ Hạ Long và Hội An thực hiện các hoạt động truyền thông và giám sát thực thi.
Tiến sỹ Takeshi Kasai phát biểu “Chúng tôi muốn có sự tham gia của các cộng đồng địa phương để họ có cơ hội học hỏi và hưởng lợi từ các nỗ lực kiểm soát thuốc lá.” “Chúng tôi tập trung vận động sự cam kết hỗ trợ của các chính quyền địa phương trong thực hiện, tăng cường nhận thức của cộng đồng về tác hại của việc hút thuốc lá và hút thuốc thụ động, cũng như lợi ích của môi trường không khói thuốc lá.” Ông cho biết thêm: “Chúng tôi cũng hỗ trợ các biển cấm hút thuốc và các tài liệu tuyên truyền nhằm khuyến khích sáng kiến trên tại các nơi công cộng cũng như các đơn vịtư nhân như khách sạn, nhà hàng, bệnh viện”.
Nhóm các giám sát viên được đào tạo sẽ giám sát việc thực thi sáng kiến tại hai thành phố trên. Các giám sát viên đi thăm các địa điểm công cộng như bảo tàng, nhà hàng, khách sạn hàng tháng.
Ông Phạm Văn Thắng, một trong những giám sát viên cho biết: “Chúng tôi đã nhìn thấy chiều hướng tích cực về vấn đề giảm hút thuốc lá tại các địa điểm công cộng tham gia sáng kiến”. ”Tuy nhiên, với vai trò giám sát viên, tôi chỉ có thể hướng dẫn và đưa ra các gợi ý nhưng không thể xử phạt những người vi phạm qui định cấm hút thuốc..”
Thông qua sáng kiến thành phố du lịch không khói thuốc, Hội An và Hạ Long là những thành phố góp phần thực hiện luật Phòng chống Tác hại Thuốc lá thuốc lácó hiệu lực từ ngày 1 tháng 5 năm 2013 nhằm giảm tình trạng hút thuốc lá tại Việt Nam. Việt Nam là thành viên ký Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của WHO. Đây là hiệp ướcquốc tế đầu tiên do WHO khởi xướng nhằm giảm gánh nặng về kinh tế và y tế do việc sử dụng thuốc lá gây ra.