Thuốc, vắc xin và thiết bị y tế an toàn và hiệu quả là một trong những vấn đề then chốt của bất kỳ hệ thống y tế nào. Các sản phẩm y sinh đều phải được các Cơ quan quản lý cấp phép đạt chuẩn quốc gia hoặc quốc tế trước khi đến tay người bệnh và các cán bộ y tế.
Từ năm 2015, thông qua Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam đã tăng cường hệ thống quản lý thuốc, vắc xin và thiết bị y tế với sự hỗ trợ của Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm Hàn Quốc.
Mối quan hệ hợp tác với Hàn Quốc góp phần quan trọng đối với sự thành công của Việt Nam trong ứng phó với đại dịch COVID-19. Trên toàn thế giới, các Cơ quan quản lý ở cấp quốc gia đã phải đối mặt với áp lực rất lớn trong việc đưa ra những quyết định nhanh chóng về phê duyệt vắc xin trong bối cảnh các dữ liệu khoa học còn hạn chế. Tại Việt Nam, sự hỗ trợ từ phía Hàn Quốc và WHO đã giúp đẩy nhanh tiến độ phê duyệt và cấp phép vắc xin, mua xét nghiệm nhanh kháng nguyên và PCR nhằm đảm bảo chẩn đoán nhanh chóng, chính xác.
Vào tháng 9 năm 2004, Việt Nam thông qua Luật Dược sửa đổi với sự tham gia hỗ trợ về mặt kỹ thuật từ Hàn Quốc và WHO. Luật sửa đổi kết hợp các bài học kinh nghiệm từ đại dịch và thông lệ quốc tế và đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Những thay đổi này cũng giúp củng cố thẩm quyền pháp lý của các Cơ quan quản lý cấp quốc gia trong việc đảm bảo chất lượng, tính an toàn và hiệu quả của thuốc và vắc xin.
Trong quá trình dự thảo Luật Dược sửa đổi, WHO đã cung cấp các hỗ trợ về mặt kỹ thuật, tư vấn chính sách và tham gia vào các buổi tham vấn quan trọng; có buổi tham vấn lên tới quy mô hơn 1000 đại biểu đến từ các cơ sở y tế cấp tỉnh, trung tâm kiểm nghiệm, viện, công nghiệp dược phẩm và các bên có liên quan khác.
“WHO vô cùng biết ơn sự hỗ trợ hào phóng của Chính phủ và người dân Hàn Quốc trong suốt một thập kỷ qua, kể cả trong thời kỳ khủng hoảng để giúp đảm bảo người dân Việt Nam có thể tiếp cận với thuốc , vắc xin và thiết bị y tế an toàn, chất lượng cao,” Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Angela Pratt đã chia sẻ.
“Với sự hỗ trợ này, Việt Nam đã củng cố năng lực phòng ngừa và ứng phó với các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, quản lý hiệu quả hơn, cải thiện quy trình sản xuất và mua sắm để tránh tình trạng thiếu thuốc và vật tư, xây dựng và sửa đổi Luật Dược và hơn thế nữa.”
“Việt Nam có thể tự hào về những tiến bộ mà mình đã đạt được trong một thập kỷ qua trong việc xây dựng một hệ thống quản lý vững chắc, đáng tin cậy dựa vào luật pháp, chính sách, kinh nghiệm và thông lệ tốt, qua đó giúp đảm bảo sức khỏe cho tất cả mọi người. WHO rất vui mừng khi có thể đóng góp một phần vào những nỗ lực này.”
Bộ trưởng Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm Hàn Quốc, ông Oh Yu-Kyoung cho biết: “Hàn Quốc rất vui mừng nhân dịp đánh dấu 10 năm hợp tác trong lĩnh vực quản lý y tế với Việt Nam. Chúng tôi tự hào khi có thể cùng WHO giúp cải thiện sức khỏe của người dân Việt Nam thông qua các hỗ trợ về công tác tăng cường năng lực quản lý, chung tay vì một thế giới an toàn hơn, khỏe mạnh hơn.”
Các thành tựu nổi bật trong hợp tác giữa hai nước có thể kể đến hoạt động nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ trong việc thực thi các chính sách quản lý, thúc đẩy nguyên tắc thực hành phòng thí nghiệm tốt nhằm đảm bảo có thêm nhiều nhân viên phòng thí nghiệm được tiếp cận với các phương pháp tiên tiến, cũng như các hoạt động sửa đổi quy trình cho phù hợp với tiêu chuẩn của WHO và thông lệ quốc tế.
Sự hỗ trợ từ phía Hàn Quốc đã giúp củng cố các Cơ quan quản lý cấp quốc gia của Việt Nam, bao gồm Cục Quản lý Dược, Cục Y tế dự phòng, Viện Kiểm định Quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm y tế, Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Viện kiểm nghiệm thuốc Trung ương và Trung tâm Quốc gia về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng có hại của thuốc. Các cơ quan này nắm giữ nhiều vai trò, trong đó bao gồm bảo vệ người tiêu dùng khỏi các sản phẩm y tế kém chất lượng và giả mạo. Đây là một vấn đề đáng quan ngại không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia trên thế giới, gây tác động tiêu cực tới mọi sản phẩm y tế, đặc biệt là các loại thuốc có vai trò cứu mạng sống như vắc xin, thuốc kháng sinh và thuốc điều trị ung thư. Năm 2017, WHO ước tính ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, cứ 10 sản phẩm thuốc thì sẽ có 1 sản phẩm không vượt qua được các kiểm tra về chất lượng. Thuốc giả, thuốc kém chất lượng có thể dẫn đến các rủi ro về sức khỏe nghiêm trọng, gây thất bại trong điều trị bệnh và thậm chí là tử vong.
Gánh nặng kinh tế từ các loại thuốc không đạt chất lượng vô cùng lớn. Có tới hàng tỉ đô la bị mất mỗi năm đến từ việc chi trả cho các phương pháp điều trị không hiệu quả, tăng chí phí chăm sóc sức khỏe và mất năng suất lao động. Đối với người bệnh, hậu quả còn khủng khiếp hơn bội phần do các loại thuốc kém chất lượng làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh, khiến bệnh nhân phải chịu đựng kéo dài, dẫn đến kháng thuốc và khiến cho bệnh khó điều trị.
Để ngăn chặn các sản phẩm y tế kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, WHO hỗ trợ hợp tác toàn cầu, củng cố khuôn khổ pháp lý và nâng cao nhận thức của cộng đồng.
Quan hệ đối tác giữa WHO và Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm Hàn Quốc cũng đang góp phần tăng cường hệ thống quản lý tại Campuchia, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và Mông Cổ.
Bố đưa con gái 6 tháng tuổi tới tiêm vắc xin sởi. Đây là một phần của chiến dịch tiêm phòng sởi quốc gia của Bộ Y tế. Credit: WHO / Loan Tran