Việt Nam tăng cường năng lực ứng phó y tế khẩn cấp thông qua hội thảo đánh giá nguy cơ tại Đà Nẵng

Tháng 6 năm 2025, cơn bão nhiệt đới Wutip đã tàn phá nhiều ngôi nhà tại Đà Nẵng, gây ra lũ lụt và hàng chục vụ sạt lở đất. Đà Nẵng có địa hình thấp và ven biển với dân số 3 triệu người nằm trong nhóm dễ bị tổn thương trước các hiểm họa tự nhiên, cũng giống như 70% dân số Việt Nam khác. Biến đổi khí hậu được dự báo sẽ khiến thời tiết ngày càng khắc nghiệt hơn, hiện hữu cùng các mối nguy khác bao gồm bệnh truyền nhiễm, bệnh lây qua thực phẩm và bệnh lây truyền từ động vật sang người (zoonoses).

Nhằm tăng cường an ninh y tế và năng lực ứng phó khẩn cấp trước các mối đe dọa này, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phối hợp cùng Viện Pasteur Nha Trang đã đồng tổ chức một hội thảo vào tháng 10 tại Đà Nẵng để xây dựng hồ sơ nguy cơ cấp địa phương, sử dụng Công cụ Đánh giá Chiến lược Nguy cơ (Strategic Tool for Assessing Risks – STAR) của WHO.

Công cụ STAR giúp các địa phương dự báo, chuẩn bị và ứng phó với nhiều loại mối nguy khác nhau theo cách tiếp cận Một Sức khỏe (One Health) – kết nối giữa sức khỏe con người, sức khỏe động vật và sức khỏe môi trường. Hội thảo kéo dài ba ngày có sự tham gia của 32 đại biểu đến từ các cơ quan chủ chốt, bao gồm: Viện Pasteur Nha Trang, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Đà Nẵng, 25 Trung tâm Y tế khu vực, Chi cục Thú y Vùng IV, Chi cục Chăn nuôi và Thú y, Chi cục Quản lý tài nguyên nước và Thủy lợi, cùng Ban quản lý An toàn thực phẩm thành phố Đà Nẵng.

Đây là lần đầu tiên Việt Nam áp dụng một phương pháp đánh giá nguy cơ có cấu trúc và dựa trên bằng chứng ở cấp địa phương. Các hồ sơ nguy cơ toàn diện được xây dựng sẽ giúp chính quyền địa phương hiểu rõ hơn về các điểm yếu cụ thể của từng khu vực, đồng thời xác định ưu tiên hành động rõ ràng, dựa trên dữ liệu cho công tác chuẩn bị và ứng phó liên ngành.

Ông Sangjun Moon, Trưởng nhóm An ninh Y tế và Ứng phó khẩn cấp của WHO, nhấn mạnh rằng việc xây dựng hồ sơ nguy cơ cấp địa phương là yếu tố then chốt để bảo đảm năng lực sẵn sàng phù hợp với thực tiễn từng vùng miền.

“Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ phức tạp – từ các hiện tượng thời tiết cực đoan đến các dịch bệnh mới nổi. Vì vậy, WHO rất vinh dự được hợp tác cùng chính quyền địa phương và trung ương – với sự hỗ trợ hào phóng của Chính phủ Na Uy – nhằm phát triển năng lực an ninh y tế mạnh mẽ, vững bền, linh hoạt và bao trùm, góp phần bảo vệ sức khỏe, xã hội và sự phát triển kinh tế của đất nước", ông nói.

Biến đổi khí hậu khiến thời tiết tại Đà Nẵng và nhiều khu vực khác của Việt Nam trở nên khắc nghiệt hơn. Bác sĩ Vũ Quang Hiếu, Cán bộ Kỹ thuật của WHO (bên trái), khảo sát thiệt hại tại Trạm Y tế xã Yên Bình, tỉnh Lạng Sơn, sau khi trận lũ tháng 10 năm 2025 gây gián đoạn hoạt động chăm sóc sức khỏe. Ảnh: WHO

Sáng kiến này diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành cải cách hành chính, hướng tới mô hình hai cấp chính quyền, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đưa dịch vụ công đến gần hơn với cộng đồng.

Sau buổi hội thảo, Tiến sĩ Đỗ Thái Hùng, Viện trưởng Viện Pasteur Nha Trang – đơn vị phụ trách khu vực Đà Nẵng – nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hành động phối hợp:

“Hội thảo này diễn ra đúng vào thời điểm quan trọng khi cả nước đang tiến hành cải cách hành chính.

Các kết quả từ đánh giá nguy cơ của Đà Nẵng sẽ giúp chúng ta xác định các ưu tiên cho những tỉnh thành mới sáp nhập.

Tôi đánh giá cao sự tham gia tích cực của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng cùng sự phối hợp của các đối tác trong lĩnh vực thú y, an toàn thực phẩm, quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Sự hợp tác này là chìa khóa để biến kết quả nghiên cứu thành hành động cụ thể.”

Hội thảo này cũng đáp ứng một trong những khuyến nghị từ Đánh giá độc lập chung (JEE) năm 2025 về năng lực cốt lõi của Việt Nam trong việc thực hiện Điều lệ Y tế Quốc tế (IHR 2005), trong đó nhấn mạnh nhu cầu thể chế hóa việc đánh giá nguy cơ đa mối nguy định kỳ nhằm định hướng công tác chuẩn bị quốc gia và cấp tỉnh.

Hằng năm, bão lũ lụt và các thiên tai khác làm gián đoạn hoạt động chăm sóc sức khỏe thường xuyên của nhiều cộng đồng trên khắp Việt Nam. Bác sĩ Vũ Quang Hiếu, Cán bộ Kỹ thuật của WHO, kiểm tra các vật dụng còn sót lại tại Trạm Y tế xã Yên Bình, tỉnh Lạng Sơn, sau trận lũ tháng 10 năm 2025. Ảnh: WHO

Hồ sơ nguy cơ đa mối nguy được phát triển tại Đà Nẵng sẽ là tài liệu tham khảo quan trọng, đóng góp vào xây dựng Kế hoạch Hành động Quốc gia về An ninh Y tế (NAPHS) và hỗ trợ quá trình sửa đổi Luật Phòng bệnh, trong đó đề cao phối hợp liên ngành và tăng cường năng lực ứng phó khẩn cấp.

Công việc này cũng góp phần thực hiện Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi Khí hậu và cam kết của Việt Nam đối với các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), thông qua việc tăng cường giám sát, cảnh báo sớm các mối đe dọa sức khỏe nhạy cảm với khí hậu, nâng cao năng lực giám sát dịch bệnh và tích hợp thông tin nguy cơ khí hậu vào kế hoạch ứng phó y tế khẩn cấp.

Ông Nguyễn Đại Vinh, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đà Nẵng, chia sẻ:

“Đà Nẵng tự hào là địa phương đầu tiên được WHO và Viện Pasteur Nha Trang lựa chọn để áp dụng công cụ STAR.

Hội thảo đánh giá nguy cơ này mang lại cho chúng tôi một phương pháp đánh giá toàn diện, chuẩn hóa và dựa trên bằng chứng, giúp định hướng lập kế hoạch và đầu tư cho thành phố trong thời gian tới.”

Hội thảo đánh dấu một cột mốc quan trọng trong tiến trình của Việt Nam hướng tới một hệ thống y tế vững mạnh và bền vững, dựa trên quản trị nguy cơ, sẵn sàng ứng phó hiệu quả với các tình huống khẩn cấp y tế công cộng trong tương lai.

Các đối tác trong lĩnh vực y tế dự phòng, thú y, môi trường và an toàn thực phẩm tại Đà Nẵng đã tham gia hội thảo do WHO và Viện Pasteur Nha Trang đồng tổ chức nhằm xây dựng hồ sơ đánh giá nguy cơ cấp vùng, hướng tới một Việt Nam khỏe mạnh và an toàn hơn. Ảnh: WHO