Tôi vô cùng vinh dự được chào đón quý vị đến với Ngôi Nhà Xanh Liên Hợp Quốc ngày hôm nay, để cùng tham dự lễ ra mắt chính thức Quan hệ đối tác An toàn Giao thông Đường bộ - Dự án Hợp tác Việt Nam 2000. Tôi thật sự rất vui khi được gặp mặt tất cả quý vị ngày hôm nay.
Đây là một sáng kiến cấp quốc gia đầu tiên, do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – cơ quan đầu mối của Liên Hợp Quốc trong lĩnh vực an toàn đường bộ – cùng Quỹ Phòng chống Thương vong Châu Á (AIP Foundation) cùng khởi xướng. Dự án quy tụ các đối tác phát triển, giới học thuật, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và nhiều bên liên quan khác, với nguồn kinh phí khởi động được tài trợ bởi Bloomberg Philanthropies và FIA Foundation.
Tuy nhiên, dù tôi rất hạnh phúc được gặp quý vị hôm nay, chúng ta lại có mặt ở đây vì một lý do rất buồn: đó là mỗi năm, có tới 2.000 trẻ em và thanh thiếu niên thiệt mạng trên các con đường của Việt Nam.
Điều đó có nghĩa là, trung bình mỗi ngày, có 5 em nhỏ hoặc thanh thiếu niên phải ra đi mãi mãi. Năm gia đình có cuộc sống bị đảo lộn hoàn toàn không thể hàn gắn, và năm cộng đồng phải chịu nỗi mất mát to lớn khi mất đi những thành viên nhỏ tuổi nhất.
Là một người mẹ có hai con nhỏ, trái tim của tôi thực sự đau đớn khi nghĩ đến sự thật rằng, ở đâu đó trên đất nước Việt Nam, vào một thời điểm nào đó trong ngày hôm nay, sẽ có năm người cha, người mẹ khác phải đối diện với cú sốc, nỗi đau và tổn thương khôn nguôi - khi biết rằng tương lai của những đứa con yêu dấu của họ bị cướp đi vĩnh viễn.
Điều khiến cho thực tế này càng trở nên bi thảm hơn đó là gần như những tai nạn này đều có thể phòng ngừa được.
Và cũng chính vì vậy, chúng ta có mặt ở đây ngày hôm nay - để ra mắt Quan hệ đối tác này, với mục tiêu - thông qua hành động cá nhân và tập thể nhằm mục tiêu chấm dứt thảm kịch này, hướng tới giảm số trẻ em và thanh thiếu niên thiệt mạng trên đường phố Việt Nam mỗi năm từ 2000 xuống còn 0. Không còn ca tử vong có thể phòng ngừa. Không còn gia đình nào phải tan nát vì tai nạn giao thông. Không còn trẻ em nào phải thiệt mạng trên đường tới trường.
Tầm nhìn chung của chúng ta rất rõ ràng: Một Việt Nam là nơi mà mọi trẻ em và thanh thiếu niên đều có thể tham gia giao thông một cách an toàn.
Tại WHO, chúng tôi vô cùng tự hào được đồng hành cùng ông Greig Craft và đội ngũ AIP Foundation, cũng như tất cả quý vị, trong hành trình hiện thực hóa tầm nhìn này.
Ý tưởng cho Quan hệ đối tác này bắt đầu từ một buổi trò chuyện giữa tôi và ông Greig cách đây khoảng 6 tháng. Chúng tôi cùng chia sẻ mong muốn kết nối một liên minh các đối tác cùng chí hướng và cam kết hành động, với niềm tin sâu sắc rằng: dù tai nạn giao thông là một khủng hoảng có thể giải quyết được, không ai trong chúng ta có thể giải quyết vấn đề đó một mình.
Vì vậy, chúng tôi vô cùng phấn khởi khi hôm nay, ngay tại lễ ra mắt này, đã có 17 tổ chức đối tác và các bên liên quan chính thức tham gia - và hy vọng sẽ còn nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Xin trân trọng cảm ơn tất cả quý vị vì sự tham gia và cam kết của mình.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đặc biệt tới các đại diện Chính phủ Việt Nam có mặt hôm nay - ông Lê Kim Thành từ Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, cùng các đồng nghiệp đến từ Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Xây dựng, và Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Xin cảm ơn sự hiện diện của quý vị ngày hôm nay - và hơn hết, là sự tận tâm và cống hiến trong nhiều năm qua nhằm nâng cao an toàn giao thông tại Việt Nam.
Nhờ có sự lãnh đạo và cam kết mạnh mẽ của Chính phủ, khi khởi động Quan hệ đối tác này, chúng ta đang xây dựng trên một nền tảng vô cùng vững chắc.
Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể về an toàn giao thông. Chỉ trong mười năm qua, tổng số ca tử vong do tai nạn giao thông đã giảm 40%.
Luật bắt buộc đội mũ bảo hiểm toàn quốc năm 2007 đã cứu sống hàng chục nghìn người và ngăn ngừa vô số thương tích – một minh chứng mạnh mẽ cho sức mạnh của chính sách đúng đắn, thực thi nghiêm túc và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Các quy định nghiêm ngặt về nồng độ cồn cùng những cải tiến không ngừng trong hạ tầng giao thông cũng đã góp phần tạo nên những con đường an toàn hơn rất nhiều.
Luật Trật tự, An toàn Giao thông Đường bộ và Luật Đường bộ mới, dự kiến sẽ có hiệu lực vào năm tới, quy định rằng trẻ em trên xe ô tô phải được thắt dây an toàn và sử dụng ghế an toàn chuyên dụng ở hàng ghế sau. Nếu được thực thi tốt, đây sẽ là bước tiến quan trọng bảo vệ thêm nhiều sinh mạng trẻ em.
WHO rất tự hào đã được đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trong các nỗ lực này.
Tuy nhiên, chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa – và đó chính là lý do Quan hệ đối tác này được hình thành: nhằm hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tiếp tục giảm thiểu số ca tử vong và thương tích có thể phòng tránh trên đường bộ, phù hợp với Chiến lược Quốc gia về An toàn Giao thông Đường bộ đến năm 2030 và Tầm nhìn đến năm 2045.
Chúng tôi hướng tới mục tiêu đó thông qua việc:
- Xây dựng nền tảng thúc đẩy các hành động và dự án cụ thể nhằm giảm số ca tử vong do tai nạn giao thông, đặc biệt là trong nhóm trẻ em và thanh thiếu niên;
- Thúc đẩy sự tham gia đa ngành, bao gồm khu vực tư nhân;
- Khuyến khích xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng, dựa theo cách tiếp cận hệ thống an toàn (safe system approach);
- Và nâng cao tiếng nói của thanh thiếu niên trong việc thiết kế các giải pháp di chuyển an toàn hơn.
Chúng tôi sẽ áp dụng những phương thức này, ít nhất trong giai đoạn đầu, để tập trung vào ba can thiệp đã được chứng minh hiệu quả:
- Bảo đảm mọi trẻ em đều đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn, và đội đúng cách;
- Tăng cường thực thi và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc sử dụng ghế an toàn và dây an toàn cho trẻ em trên xe ô tô;
- Xây dựng khu vực trường học và môi trường giao thông an toàn hơn.
Tôi xin kết thúc bằng một suy nghĩ cuối cùng về ý nghĩa cốt lõi của Quan hệ đối tác này – đó là: mọi điều chúng ta làm đều hướng về con người.
Đó là về tất cả những con người đang có mặt trong căn phòng này hôm nay – những người đã cam kết sẽ làm mọi điều có thể để bảo vệ nhóm người khác: những người trẻ tuổi và dễ bị tổn thương nhất trên đường phố Việt Nam, bằng cách cùng nhau xây dựng một tương lai nơi di chuyển đồng nghĩa với an toàn, cơ hội và hạnh phúc cho tất cả mọi người.
Xin chân thành cảm ơn từng quý vị một lần nữa vì đã có mặt hôm nay. Tôi thực sự rất háo hức và tin tưởng vào hành trình phía trước mà chúng ta sẽ cùng nhau thực hiện.
Xin cảm ơn!