[Xin vui lòng đối chiếu với bài phát biểu chính thức]
Xin phép cho tôi được bắt đầu bằng lời cảm ơn đến ban tổ chức và tất cả quý vị đại biểu đang có mặt tại buổi hội nghị ngày hôm nay. Tôi thật sự vui mừng khi thấy số lượng lớn đại biểu đến từ nhiều cơ quan và tổ chức khác nhau cùng tham gia buổi hội nghị này.
Chúng ta có mặt tại đây ngày hôm nay bởi vì tất cả chúng ta đều đồng ý với nhau một điều cơ bản: đó là tầm quan trọng của việc hành động để giải quyết những tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe. Mỗi ngày trôi qua, bằng chứng về điều này vẫn tiếp tục nhiều lên.
Biến đổi khí hậu đe dọa đến những yếu tố thiết yếu của một sức khỏe tốt - đó là không khí trong lành, nguồn nước uống an toàn, nguồn cung cấp thực phẩm bổ dưỡng và chỗ ở an toàn - và biến đổi khí hậu cũng có khả năng làm suy yếu nhiều thập kỷ tiến bộ về sức khỏe toàn cầu.
Trên toàn thế giới, từ năm 2030 đến năm 2050, biến đổi khí hậu dự kiến sẽ gây ra thêm khoảng 250.000 ca tử vong mỗi năm chỉ tính riêng do suy dinh dưỡng, sốt rét, tiêu chảy và sốc nhiệt.
Biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe và phúc lợi của người dân, bằng cách đe dọa đến khả năng bảo vệ sức khỏe cho người dân của các hệ thống y tế - ví dụ, các cơ sở chăm sóc sức khỏe thường không được xây dựng để ứng phó với các sự kiện khí hậu cực đoan ngày càng gia tăng bao gồm bão, lũ lụt và hạn hán.
Chúng ta đã phải trải qua điều này ở Việt Nam cách đây chưa đầy 2 tháng, khi bão Yagi, cơn bão mạnh nhất của Việt Nam trong 30 năm qua, đổ bộ vào miền Bắc Việt Nam với sức gió rất mạnh, kèm theo lũ lụt và sạt lở đất sau đó, đã gây thiệt hại cho hơn 800 cơ sở chăm sóc sức khỏe khi cơn bão đi qua.
Những gì chúng ta chứng kiến từ cơn bão Yagi là minh chứng rõ ràng rằng các cơ sở chăm sóc y tế ở các nước có thu nhập thấp và trung bình đặc biệt dễ bị tổn thương vì họ thường thiếu cơ sở hạ tầng ổn định, thiếu điều kiện vệ sinh đầy đủ cũng như nguồn cung cấp nước và năng lượng đáng tin cậy.
Chúng ta đều biết rằng Việt Nam là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất do biến đổi khí hậu. Và thực tế thì rủi ro tại Việt Nam là đặc biệt cao so với các nước Châu Á nói chung. Ở Châu Á, nhiệt độ tăng nhanh gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu.
Sự kết hợp giữa nhiệt độ tăng cùng lượng mưa thay đổi đang dẫn đến những thay đổi trong các mô hình bệnh tật nhạy cảm với khí hậu, chẳng hạn như bệnh sốt xuất huyết. Mô hình dịch tễ của căn bệnh này ở Việt Nam đang thay đổi ngay trước mắt chúng ta: những cộng đồng chưa từng bị sốt xuất huyết trước đây giờ lại đang chứng kiến nhiều ca bệnh hơn và các đợt bùng phát dịch ít có thể dự đoán hơn trước.
Và tất nhiên, ô nhiễm không khí - do một số yếu tố tương tự gây ra biến đổi khí hậu - là mối quan tâm dai dẳng. Hà Nội thường xuyên phải trải qua những đợt ô nhiễm nhiễm không khí tệ nhất Châu Á, một hiểm họa lớn đối với sức khỏe của người dân.
Điều quan trọng cần ghi nhớ là trên toàn thế giới, các hệ thống y tế cũng đang góp phần gây ra biến đổi khí hậu.
Trên toàn cầu, ngành y tế chiếm gần 5% lượng phát thải ròng - thông qua việc tiêu thụ năng lượng, chuỗi cung ứng chăm sóc y tế cũng như các yếu tố khác như năng lực quản lý chất thải y tế kém, cũng có thể gây ô nhiễm môi trường.
Vì vậy, những thách thức mà chúng ta phải đối mặt trong việc giải quyết tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe, cũng như các ảnh hưởng của ngành y tế gây ra biến đổi khí hậu, là rất lớn.
Nhưng tại Việt Nam, tôi rất vui mừng vì Bộ Y tế và Chính phủ đã đưa ra những cam kết hành động rất mạnh mẽ đối với lĩnh vực này.
Tôi xin phép được đưa ra hai ví dụ sau đây.
Vào tháng 11 năm ngoái, Việt Nam đã tham gia Liên minh Hành động Chuyển đổi về Biến đổi Khí hậu và Sức khỏe, còn được biết đến là ATACH. WHO thành lập ATACH nhằm hỗ trợ các quốc gia thực hiện các cam kết mà họ đã đưa ra tại hội nghị COP26 về biến đổi khí hâu và sức khỏe, cũng là hội nghị COP mà Thủ tướng Việt Nam cam kết đạt được mức phát thải các-bon ròng bằng 0 vào năm 2050.
Việc tham gia ATACH là minh chứng cho cam kết hành động của Việt Nam về biến đổi khí hậu và sức khỏe, cũng như mong muốn được học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm với các quốc gia khác đã đưa ra cam kết tương tự trên thế giới.
Ví dụ thứ hai của tôi là dưới sự lãnh đạo của VIHEMA và Bộ Y tế, Việt Nam đang nỗ lực tăng cường khả năng phục hồi trước biến đổi khí hậu và tính bền vững về môi trường của các cơ sở chăm sóc y tế trên toàn quốc.
WHO rất tự hào khi được hỗ trợ những công việc này - và vài tháng trước, tôi đã có vinh dự được đến thăm Bệnh viện Đa khoa huyện Yên Thành nằm tại tỉnh Nghệ An - miền Trung Việt Nam, để tận mắt chứng kiến các hoạt động của bệnh viện.
Trước đây, bệnh viện còn không có đủ nước sạch để bệnh nhân đánh răng, rửa mặt, tắm rửa, giặt giũ hoặc xả bồn cầu. Nguyên nhân là nguồn nước dành cho bệnh viện cũng được dành cho việc canh tác nông nghiệp tại địa phương - vậy nên một năm hai lần khi vụ thu hoạch đến, nguồn cung cấp nước của bệnh viện sẽ bị cắt.
Và sẽ không có gì là đáng ngạc nhiên khi mọi người né tránh đến bệnh viện - khi tình trạng nhiễm khuẩn cũng như các bệnh nhiễm trùng khác rất phổ biến. Việc thiếu nước đã gây nguy hiểm cho sự an toàn của bệnh nhân, nhân viên y tế và cộng đồng.
Khi hợp tác với Chính phủ, chúng tôi đã giúp giải quyết tình trạng thiếu nước trên bằng cách hỗ trợ một khoản đầu tư khiêm tốn vào cơ sở hạ tầng của bệnh viện, tạo điều kiện cho nguồn cung cấp nước sạch được đưa vào bệnh viện quanh năm. Nhờ có sự hỗ trợ của các đối tác, bệnh viện cũng đã có thể cải thiện được việc quản lý chất thải, và lắp đặt các tấm pin mặt trời - nhằm cải thiện hiệu quả năng lượng.
Nhờ những cải tiến này, bệnh viện đã có thể tăng lên đáng kể số lượng các thủ thuật y tế được thực hiện và hiệu quả năng lượng đã được cải thiện đáng kể. Và điều mà tôi cảm nhận được sau chuyến thăm đó, là cả đội ngũ nhân viên và bệnh nhân tại đó đều hạnh phúc hơn.
Các cơ sở chăm sóc y tế khác trên khắp Việt Nam sẽ có thể gặt hái được những lợi ích tương tự, một khi chúng ta có thể giải phóng các nguồn lực để mở rộng quy mô cải thiện như này trên toàn quốc.
Tôi sử dụng hai ví dụ trên vì chúng chứng minh cả cam kết chính trị cấp cao của Chính phủ trong việc giải quyết các tác động của biến đổi khí hậu lên sức khỏe, cũng như việc thực hiện công việc và đầu tư ở cấp địa phương, điều này đang và sẽ tạo ra những sự khác biệt thực sự to lớn đối với cuộc sống của người dân.
Vì vậy, mặc dù chúng ta phải đối mặt với những thách thức rất lớn, cá nhân tôi vẫn lạc quan và có hi vọng - bởi vì chúng ta có nền tảng rất vững chắc cho sự hợp tác chặt chẽ và tích cực với Chính phủ và nhiều đối tác đại diện ở đây ngày hôm nay, ngay tại buổi hội nghị này.
Một lần nữa xin cảm ơn tất cả mọi người đã cho tôi cơ hội được đứng tại đây ngày hôm nay và chia sẻ bài phát biểu ngắn gọn này. Xin chúc hội nghị thành công tốt đẹp và mong rằng chúng ta sẽ được tiếp tục hợp tác trong tương lai để cùng nhau xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh hơn, an toàn hơn và có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu tốt hơn.
Xin cảm ơn!