[Xin vui lòng đối chiếu với bài phát biểu chính thức]
Xin chào mừng các quý vị đại biểu đã đến với buổi Toạ đàm về Khí hậu Hà Nội lần thứ 4, một sự kiện mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) rất hân hạnh được đồng tổ chức với Đại sứ quán Đức tại Việt Nam. Tôi cũng rất vui mừng được đón tiếp tất cả các bạn đến với Ngôi nhà Xanh Liên Hợp Quốc, nơi mà chúng tôi tự hào rằng những nguyên tắc mang tính bền vững được ứng dụng triệt để vào những thiết kế, thi công và cách vận hành của toà nhà.
Ngày hôm nay, chúng ta có mặt tại đây để cùng nhau thảo luận về ‘Tác động của Biến đổi Khí hậu và Ô nhiễm Không khí đến Sức khoẻ của Con người’.
Đôi khi tôi có nhận được câu hỏi như, “Tại sao WHO lại nghiên cứu về biến đổi khí hậu? Vấn đề đó thì có liên quan gì đến sức khoẻ?”
Và câu trả lời của tôi là biến đổi khí hậu đe doạ lên sức khoẻ của chúng ta thông qua những cách khá cơ bản, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những yếu tố thiết yếu mà tất cả chúng ta cần để có một cuộc sống khoẻ mạnh - đó là không khí sạch, nguồn nước uống an toàn, nguồn cung cấp thức ăn dinh dưỡng và nơi ở an toàn. Do đó, biến đổi khí hậu có khả năng làm suy giảm nhiều thập kỷ thành tựu về sức khoẻ toàn cầu, và trong đó có cả Việt Nam.
Việt Nam là quốc gia đã phải trực tiếp hứng chịu những tác động của biến đổi khí hậu lên sức khoẻ con người, trong đó bao gồm sự nắng nóng đỉnh điểm, cũng như những tác động gián tiếp, chẳng hạn như sự gia tăng về mức độ cũng như cường độ ngày càng nghiêm trọng của các đợt bùng phát dịch bệnh nhạy cảm có liên quan đến khí hậu như sốt xuất huyết, và sự tàn phá các cơ sở chăm sóc y tế, cũng như con số thương vong do các hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra, ví dụ như bão Yagi mới đây.
Tất nhiên, biến đổi khí hậu và ô nhiễm không khí có mối quan hệ mật thiết với nhau - chúng là hai mặt của một vấn đề; vấn đề ở đây, trong trường hợp này là các loại nhiên liệu hoá thạch. Nghĩa là, các nhiên liệu hoá thạch chính là nguyên nhân gây ra và thúc đẩy quá trình biến đổi khí hậu cũng như làm ô nhiễm nguồn không khí của chúng ta.
Thật đáng buồn thay, Việt Nam có một trong những bầu không khí ô nhiễm nhất khu vực Đông Nam Á, cùng với đó là các căn bệnh về hô hấp gây ra cái chết của hàng chục nghìn người mỗi năm, rút ngắn tuổi thọ trung bình của người dân xuống 1,4 năm.
Chúng ta hãy cùng nhau dừng lại một chút để suy ngẫm về những con số trên: tác động của ô nhiễm không khí lên sức khoẻ thực sự có khả năng làm giảm tuổi thọ của con người. Hay nói cách khác, nếu không có các biện pháp hành động và ngăn chặn sự ảnh hưởng của ô nhiễm không khí, thì tuổi thọ của thế hệ trẻ em ngày hôm nay có thể sẽ thấp hơn thời của ông bà và cha mẹ chúng.
Tất cả những gì tôi vừa nói ở trên đều là tin xấu.
Nhưng tin tốt là tất cả chúng ta, cùng nhau, có cơ hội chung tay thay đổi điều này.
Chính phủ Việt Nam đã khẳng định một cách rất rõ ràng rằng giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu là mục tiêu được ưu tiên hàng đầu. Như quý vị và các bạn đã biết, tại Hội nghị Thượng đỉnh về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP26) vào năm 2021, Việt Nam đã cam kết đạt mục tiêu phát thải carbon bằng 0 vào năm 2050.
Và chúng ta có một số cơ hội trong tương lai gần để thúc đẩy cam kết này hơn nữa.
Ví dụ, trong lần gặp tiếp theo của Việt Nam tại kỳ họp về Đóng góp do quốc gia tự quyết định theo Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) sẽ là cơ hội để phác thảo cách thức mà Việt Nam sẽ thực hiện các cam kết của mình trong việc giảm phát thải nhà kính.
Khi mà Kế hoạch Hành động Quốc gia về Quản lý Chất lượng Không khí giai đoạn 2021-2025 kết thúc vào năm tới, chúng tôi hy vọng sẽ thấy một cam kết hành động nhanh hơn để cải thiện chất lượng không khí trong văn bản kế hoạch tiếp theo.
Và Hợptác chauyển đổi năng lượng công bằng (JETP) sẽ mở khóa nguồn tài chính để hỗ trợ Việt Nam đẩy nhanh việc sử dụng năng lượng tái tạo và năng lượng sạch.
Đó là chỉ là một vài ví dụ tôi có thể liệt kê.
Điểm mấu chốt ở đây là sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế, cũng như từ các tổ chức cá nhân, từ các phương tiện truyền thông đến công chúng, đều có thể đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tận dụng những cơ hội này.
Và chúng ta nên tận dụng những cơ hội này, bởi vì những rủi ro đã hiện hữu không thể rõ ràng hơn - sức khoẻ và tính mạng của con người thực sự phụ thuộc vào nó.
Nếu hậu quả của việc không chịu hành động sẽ tồi tệ như thế nào, thì khi chúng ta làm điều ngược lại, sẽ mang đến một kết quả tốt đẹp hơn như thế: cải thiện chất lượng không khí và làm chậm lại quá trình biến đổi khí hậu sẽ mang lại lợi ích vô cùng to lớn cho sức khoẻ con người, cho môi trường, và... cho cả sự phát triển bền vững của nền kinh tế và toàn xã hội.
Về phía WHO, chúng tôi hoàn toàn cam kết vai trò của mình - là sẽ tiếp tục đưa ra các lập luận về sức khoẻ để có hành động mạnh mẽ đối với biến đổi khí hậu và tất nhiên là hợp tác chặt chẽ với Bộ Y tế cùng các đối tác khác: để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe, cũng như giảm sự đóng góp của ngành y tế vào quá trình biến đổi khí hậu.
Một lần nữa, tôi xin được cảm ơn các quý vị đại biểu và các bạn đã có mặt tại đây ngày hôm nay, và đặc biệt gửi lời cảm ơn đến những người bạn của chúng tôi tại Đại sứ quán Đức đã đồng tổ chức sự kiện này, cũng như đồng ý dành một buổi Toạ đàm về Khí hậu của các bạn để nói về chủ đề sức khoẻ. Chúng tôi đã sẵn sàng - và vô cùng hào hứng - để tiếp tục hợp tác với tất cả các bạn để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và ô nhiễm không khí, và mang đến một cuộc sống tốt đẹp hơn, khoẻ mạnh hơn cho tất cả mọi người.
Xin cảm ơn!