[Xin vui lòng đối chiếu với bài phát biểu chính thức]
Thay mặt cho Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, tôi xin được gửi lời chào nồng nhiệt đến quý vị đại biểu đang tham dự buổi Hội thảo Quốc tế về An toàn Giao thông Xe máy ngày hôm nay.
Chúng ta có mặt tại đây để tìm câu trả lời cho một câu hỏi tuy đơn giản nhưng lại vô cùng quan trọng, đó là: “làm thế nào để chúng ta có thể đảm bảo an toàn cho người điều khiển xe máy khi tham gia giao thông?”
Và còn địa điểm nào phù hợp để thảo luận về vấn đề này hơn là tại Hà Nội, nơi mà bạn chỉ cần bước chân ra đường là có thể phải đối mặt với một số thách thức và rủi ro về an toàn giao thông. Nhưng đồng thời, Việt Nam đã có những bước tiến lớn trong việc cải thiện độ an toàn cho những người điều khiển xe máy - vì vậy, tôi tin rằng các bạn có rất nhiều kinh nghiệm phong phú để chia sẻ.
Trong hai năm kể từ khi trở thành Trưởng đại diện của WHO tại Việt Nam, tôi chưa bao giờ hết ngạc nhiên về vai trò của xe máy trong đời sống của người dân tại nơi đây: xe máy là phương tiện đưa đón cả gia đình đi làm và đi học; những người lái xe vận chuyển một lượng lớn hàng hóa - đôi khi là hàng hóa quá khổ quá tải - từ đầu này đến đầu kia của thành phố; và có cả những tiểu thương dường như chở toàn bộ cơ nghiệp của họ trên những chiếc xe máy nhỏ nữa.
Và không có gì đáng ngạc nhiên khi xe máy trở nên vô cùng phổ biến - bởi vì sự tiện lợi mà chúng mang lại, giá thành phải chăng và có thể dễ dàng di chuyển đến hầu khắp mọi nơi. Cá nhân tôi có thể đảm bảo điều này với các bạn, là một trong những điều khiến tôi thích thú nhất khi sống tại Hà Nội là được chạy quanh các con phố ở Tây Hồ trên chiếc xe máy điện của mình.
Và rõ ràng là tôi không hề đơn độc. Theo Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, hiện nay có khoảng hơn 74 triệu xe máy ở Việt Nam - tức là số xe máy hiện có còn nhiều hơn số người trưởng thành. Chúng chiếm hơn 9 trên 10 phương tiện cơ giới tham gia giao thông trên đường.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ ấn tượng trong việc làm cho đường sá trở nên an toàn hơn đối với người điều khiển xe máy - thông qua luật pháp, thay đổi chính sách, các chương trình nâng cao nhận thức của người dân và cải thiện cơ sở hạ tầng.
Các biện pháp này đã góp phần giảm thiểu số vụ tai nạn, các ca thương tích và tử vong.
Theo Báo cáo An toàn Giao thông Đường bộ Toàn cầu của WHO được công bố năm 2023, Việt Nam đã giảm hơn 40% số ca tử vong do tai nạn giao thông đường bộ trong giai đoạn 2010-2021.
Đây là một thành tựu to lớn. Nhưng tất nhiên là chúng ta còn rất nhiều việc phải làm - tại Việt Nam và mọi quốc gia trên thế giới, để đảm bảo an toàn giao thông đường bộ cho người điều khiển xe máy, những người chiếm tới 1 trong 2 ca tử vong do tai nạn giao thông, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á, nơi có tỷ lệ sử dụng xe máy rất cao.
Tai nạn xe máy có thể được dự đoán trước và gần như hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Chúng ta không bao giờ nên coi chúng là điều không thể tránh khỏi.
Với suy nghĩ này, và với tư cách là cơ quan hàng đầu về an toàn giao thông đường bộ trong khối Liên Hợp Quốc, WHO cam kết mạnh mẽ đóng góp vào việc đảm bảo an toàn giao thông đường bộ cho mọi người tham gia giao thông bằng xe máy.
Tôi xin phép được chia sẻ nhanh bốn ví dụ về cách mà chúng tôi đang thực hiện điều này.
Đầu tiên, vào tháng 10 năm 2022, WHO và các đối tác đã ra mắt một bản hướng dẫn đã được cập nhật để giúp các nhà hoạch định chính sách chấm dứt tình trạng tử vong và thương tích trên đường bộ liên quan đến xe máy. Hướng dẫn này bao gồm các hướng dẫn về việc làm thế nào để các con đường trở nên an toàn hơn, các tiêu chuẩn an toàn cho xe và cách cải thiện các phương án phản ứng với các vụ tai nạn.
Thứ hai là, vào tháng 2 vừa rồi, WHO đã ra mắt nhóm cố vấn kỹ thuật toàn cầu đầu tiên về an toàn cho xe hai và ba bánh chạy bằng động cơ - nhằm giúp định hình luật pháp, chính sách, quy định và nghiên cứu để giảm thiểu các vụ tai nạn chết người. Các cuộc thảo luận của quý vị đại biểu tại cuộc họp hôm nay cũng sẽ giúp đóng góp thêm ý kiến vào nhóm này.
Thứ ba là, WHO đang xem xét vấn đề an toàn cho người tham gia giao thông là trẻ em và hợp tác với ngành công nghiệp và các nhà nghiên cứu để xác định các lựa chọn nhằm giảm thiểu rủi ro cho trẻ em.
Và cuối cùng là, tại Việt Nam, WHO đã làm việc trong nhiều năm để hỗ trợ phát triển chính sách, thực thi và nâng cao nhận thức của người dân nhằm tăng cường an toàn giao thông - và chúng tôi mong muốn tiếp tục làm như vậy trong tương lai, đặc biệt tập trung vào việc hỗ trợ thực hiện Luật An toàn và Trật tự Giao thông Đường bộ mới và được cải tiến, khi mà luật này có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2025.
Tất nhiên, chúng tôi không thể tự mình làm bất cứ điều gì trong số này - và tôi cũng muốn được gửi lời cảm ơn đến tất cả các đối tác và nhiều tổ chức có mặt tại đây ngày hôm nay, những người đã có những đóng góp hết sức quan trọng cho công việc này.
Cuối cùng, một lần nữa tôi rất vui mừng chào đón tất cả quý vị đại biểu đến với hội nghị này. Xin được chúc các bạn có những cuộc thảo luận hiệu quả và mong muốn chúng ta sẽ tiếp tục có những hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong tương lai để khiến những cung đường trở nên an toàn hơn cho cả người điều khiển xe máy và những hành khách được chở trên xe máy, tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới.
Xin cảm ơn!