องค์การอนามัยโลกแนะนำ ควบคุมการเข้าถึงทางกายภาพและจำกัดการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์คือเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการปกป้องและคุ้มครองเด็กและเยาวชนจากภัยของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

18 April 2024
Highlights

เด็กและเยาวชนเป็นประชากรกลุ่มอ่อนไหวต่อผลกระทบจากเครืองดื่มแอลกอฮอล์ ทั้งจากการดื่มของผู้ใหญ่ การเข้าถึงจุดจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่ได้ง่าย และการพบเห็นกิจกรรมการตลาดและการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในหลากหลายช่องทาง

กิจกรรมการตลาดและการโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ส่งผลต่อทัศนคติ การรับรู้ และความคาดหวังเชิงบวกต่อการดื่ม ซึ่งส่งผลต่อการตัดสินใจเริ่มดื่ม การอยากทดลองดื่ม การเลือกบริโภค และยังส่งผลต่อทัศนคติของสังคมว่าการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นเรื่องธรรมดา ผลงานวิจัยศึกษาระยะยาวกว่า 21 ชิ้นทั่วโลกยืนยันว่า มีความสัมพันธ์ระหว่างการได้รับสื่อโฆษณาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการเริ่มต้นดื่มของเด็กและเยาวชน และการดื่มหนักมากขึ้นกรณีเป็นนักดื่มอยู่แล้ว

นายแพทย์จอส ฟอนเดลาร์ ผู้แทนองค์การอนามัยโลกประจำประเทศไทย กล่าวว่า ยุทธศาสตร์โลกในการจัดการปัญหาจากบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขององค์การอนามัย (WHO Global Strategy to reduce Harmful Use of Alcohol) แนะนำ 10 ข้อเสนอแนะที่ได้ผล โดยเฉพาะมาตรการที่ได้ผลสูงในการลดการบริโภคและผลกระทบในประชากร ได้แก่ (1) การควบคุมการเข้าถึงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (2) การควบคุมกิจกรรมการตลาดของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และ (3) นโยบายด้านภาษีและราคา ซึ่งประเทศต้องดำเนินมาตรการไปพร้อมๆ กันทุกมิติ

การควบคุมกิจกรรมการตลาดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์จะได้ผลดีที่สุดก็คือ มาตรการทางกฎหมายที่ควบคุมทั้งเนื้อหาและปริมาณกิจกรรมการตลาด ควบคุมการตลาดทางตรงและทางอ้อมในสื่อทุกช่องทาง ควบคุมการกิจกรรมการให้ทุนอุปถัมภ์ (sponsorship activities) ที่ส่งเสริมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ จำกัดหรือห้ามการส่งเสริมการขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในกิจกรรมที่มีเยาวชนเป็นผู้เข้าร่วม และควบคุมเทคนิคการตลาดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์รูปแบบใหม่  (เช่น การสื่อสารการตลาดใน social media)

เหล่านี้เป็นกลไกที่ทำให้เด็ก วัยรุ่น และเยาวชน ได้รับสื่อกิจกรรมการตลาดลดลงในภาพรวม (exposure) ซึ่งเป็นกลไกการป้องกันการเริ่มต้นดื่มของประชากรกลุ่มนี้ และยังช่วยลดปัจจัยกระตุ้นการดื่ม (reactivity) หรือความอยากดื่ม (craving) ของผู้ดื่มหรือผู้ติดสุราด้วย ที่สำคัญเป็นการป้องกันอิทธิพลของอุตสาหกรรมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ต่อการปรับเปลี่ยนหรือชี้นำค่านิยมเชิงบวกทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบอย่างกว้างขวางต่อทั้งในมิติด้านสาธารณสุข เศรษฐกิจ และสังคมโดยรวม

เนื่องจากเด็กและเยาวชนอยู่บนพื้นที่และสภาพแวดล้อมทางกายภาพเดียวกันกับผู้ใหญ่ และยังเข้าถึงสื่อทางกายภาพและออนไลน์ได้ตลอดเวลา ในแนวปฏิบัติมาตรการควบคุมกิจกรรมการตลาดของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไม่สามารถแยกกฎหมายควบคุมเฉพาะการตลาดที่มุ่งเป้าไปสู่เด็กได้ ดังนั้น การปกป้องและคุ้มครองเด็กและเยาวชนจากโฆษณาและกิจกรรมการตลาดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ควรเป็นมาตรการที่กำหนดสำหรับทุกช่องทางและเทคนิคกลยุทธ์การตลาด ควบคู่ไปกับมาตรการที่จำกัดการเข้าถึงทางกายภาพที่มีประสิทธิผลและระบบใบอนุญาตที่คำนึงถึงการกระจายของปัญหาจากการบริโภคร่วมด้วย